Biuletyn Informacji Publicznej RPO

W polskim systemie prawnym brak jest podstaw do udzielenia pomocy przez konsulat obywatelowi polskiemu przebywającemu poza granicami kraju w uzyskaniu dowodu osobistego.

Według obecnie obowiązujących przepisów wniosek o wydanie dowodu osobistego co do zasady składa się osobiście w urzędzie gminy właściwym ze względu na miejsce stałego pobytu wnioskodawcy. Dopuszczalne wyjątki od tej zasady nie ustanawiają w ocenie MSZ zadań dla urzędów konsularnych. Zdaniem Ministerstwa obowiązujące regulacje nie przewidują możliwości złożenia wniosku o wydanie dowodu osobistego do organu innego niż urząd gminy, a zatem także przed konsulem, jak również nie upoważniają konsula do przyjęcia wniosku i przekazania go do właściwego organu. Ponadto zgodnie z ustawą o ewidencji ludności i dowodach osobistych, obowiązek posiadania dowodów osobistych mają wyłącznie obywatele zamieszkali w Rzeczypospolitej Polskiej. Ustawa ta jednak nie zwalnia obywateli polskich przebywających za granicą z innych ustawowych obowiązków, takich jak zgłoszenie utraty dowodu osobistego czy też konieczność jego wymiany w określonych sytuacjach. W ocenie Rzecznika niezwłocznego rozważenia wymaga wprowadzenie do porządku prawnego regulacji, która umożliwiałaby w określonych sytuacjach pomoc konsula obywatelom polskim przebywającym poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej i jego pośrednictwo w sprawach związanych z realizacją obowiązków wynikających z ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych. Rzecznik Praw Obywatelskich prosi o zajęcie stanowiska w sprawie.