Biuletyn Informacji Publicznej RPO

W wystąpieniu do Ministra Spraw Wewnętrznych Rzecznik Praw Obywatelskich zwrócił uwagę na konieczność wprowadzenia obowiązku przeprowadzania badań lekarskich każdej osoby zatrzymanej przez funkcjonariuszy Policji. Problem ten wyłonił się podczas wizytacji miejsc pozbawienia wolności przeprowadzanych przez Krajowy Mechanizm Prewencji. Zgodnie ze standardami Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, osoba przebywająca pod nadzorem Policji powinna po jego zakończeniu znajdować się w stanie niepogorszonym w stosunku do tego, w jakim była przyjmowana. Brak udokumentowanego stanu zdrowia osoby zatrzymanej powoduje, że w przypadku ujawnienia obrażeń ciała będzie zachodziło domniemanie, że powstały one w czasie jej zatrzymania. Tymczasem polskie regulacje prawne obligują do badań tylko wybranych grup zatrzymanych.

W odpowiedzi Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych wskazał, że dokument „Strategia działań nakierowanych na przeciwdziałanie naruszeniom praw człowieka przez funkcjonariuszy Policji” obejmuje różne aktywności na rzecz przeciwdziałania naruszeniom praw człowieka. W kwestii dostosowania standardów postępowań dyscyplinarnych i wyjaśniających do standardów Europejskiego Trybunału Praw Człowieka Ministerstwo Spraw Wewnętrznych wystąpiło do Prokuratury Generalnej w sprawie nawiązania współpracy w zakresie równoległego prowadzenia postępowań karnych i dyscyplinarnych w sprawach o przestępstwa związane z pozbawieniem życia oraz z nieludzkim bądź poniżającym traktowaniem lub karaniem, których sprawcami są funkcjonariusze Policji.

Jednocześnie podkreślono, że przygotowywany jest projekt założeń projektu ustawy o Policji, który ma określić zakres oraz sposób prawnego uregulowania zagadnień związanych z rejestrowaniem obrazu i dźwięku w ramach czynności administracyjno - porządkowych. Jednym z podstawowych celów projektowanych regulacji jest podniesienie poziomu ochrony osób, wobec których policjanci podejmują czynności służbowe, a także osób trzecich, obecnych na miejscu realizowanych czynności.

W odpowiedzi wskazano również, że w ocenie Ministerstwa Spraw Wewnętrznych obowiązujące regulacje prawne gwarantują osobom zatrzymanym przez Policję szeroki dostęp do opieki medycznej, a wdrożenie standardu, który wskazuje Europejski Komitet do Spraw Zapobiegania Torturom oraz Nieludzkiemu lub Poniżającemu Traktowaniu albo Karaniu (CPT) aby każdy zatrzymany mógł dokonać wyboru lekarza, który dokona jego badania, niósłby za sobą daleko idące komplikacje organizacyjne.

Marcin Mazur, Z-ca Dyrektora Zespołu Krajowy Mechanizm Prewencji:

Krajowy Mechanizm Prewencji od bardzo dawna stara się przekonać Ministra Spraw Wewnętrznych, aby zagwarantować obowiązek wykonania badań lekarskich wszystkim zatrzymanym skoro to na państwie, w imieniu którego dochodzi do zatrzymania, spoczywa obowiązek zagwarantowania, że osoba przebywająca np. pod nadzorem Policji po jego zakończeniu znajduje się w stanie niepogorszonym w stosunku do tego, w jakim była przyjmowana. Miernikiem, który obiektywnie może to gwarantować jest wykonanie badania lekarskiego. Trzeba odnotować jednak, iż dobrym rozwiązaniem, które również może być bardzo pomocne w wyjaśnianiu wątpliwych przypadków na styku zatrzymany – funkcjonariusz publiczny jest projekt rejestracji czynności administracyjno-porządkowych. Zaprezentowane przez Podsekretarza Stanu stanowisko wymaga dalszych działań monitorujących ze strony Rzecznika Praw Obywatelskich.

KMP.570.24.2015