Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Prawa i wolności obywatelskie, wymiar sprawiedliwości – newsletter 1-30 września 2018 r.

PRAWA I WOLNOŚCI OBYWATELSKIE, WYMIAR SPRAWIEDLIWOŚCI

Brak możliwości odwołania od decyzji prokuratury o ekshumacji ofiar katastrofy smoleńskiej narusza Europejską Konwencję Praw Człowieka – taki wyrok wydał 20 września 2018 r. Europejski Trybunał Praw Człowieka w sprawie  przeciwko Polsce (skargi nr 30491/17 oraz 31083/17). Rzecznik Praw Obywatelskich podejmował w 2016 r. działania w tej sprawie, a jego stanowisko prezentowane w wystąpieniach do Prokuratora Generalnego znalazło odzwierciedlenie w wyroku ETPC. (więcej)

Kilkoro sędziów, którzy zabierają głos o sytuacji w wymiarze sprawiedliwości lub zadali pytania Trybunałowi Sprawiedliwości UE, zostało wezwanych na przesłuchania przez rzeczników dyscyplinarnych sądów powszechnych. Zastępca RPO Stanisław Trociuk zwrócił się do rzeczników o podanie powodów wezwania sędziów do złożenia wyjaśnień oraz przekazanie informacji na czyj wniosek podjęto te czynności. (więcej)

Posłowie Komisji Wolności Obywatelskich (LIBE) Parlamentu Europejskiego rozmawiali w Warszawie z RPO Adamem Bodnarem. Delegacja Komisji przyjechała do Polski, aby ocenić stan zagrożenia dla rządów prawa i podstawowych wartości UE. (więcej)

Rekomendacje dla Polski Komitetu ONZ ds. Praw Osób z Niepełnosprawnościami zawierają m.in. zalecenia wprowadzenia jednolitego systemu orzekania o niepełnosprawności wypracowanego z udziałem organizacji osób z niepełnosprawnościami, likwidację instytucji ubezwłasnowolnienia, zapewnienie prawa osób z niepełnosprawnościami do samodzielnego życia w społeczności lokalnej i ze wsparciem asystentów osobistych, uwzględnienie perspektywy praw kobiet z niepełnosprawnościami. (więcej)

Wolność zgromadzeń w Polsce jest naruszana, a to źrenica wolności – to główny wniosek raportu RPO na ten temat. Zapraszamy do zapoznania się z całością dokumentu, w którym Rzecznik zawarł również liczne rekomendacje, które mogłyby przywrócić porządek prawny zgodny z Konstytucją RP. (więcej)

O oddalenie przez sąd wniosku MSWiA o zarząd przymusowy dla Obywateli RP wniósł Rzecznik Praw Obywatelskich. Według Adama Bodnara minister nie wskazał, jakie konkretne działania tej fundacji w istotny sposób naruszają przepisy prawa, a jedynie zwrócił uwagę na taką możliwość. (więcej)

Kolejny problem ustawy o „bestiach” - jaki skład sądu decyduje o zamknięciu w Gostyninie osoby odmawiającej leczenia? Rzecznik w stanowisku wobec pytania prawnego do Sądu Najwyższego argumentuje, że w takiej sytuacji orzekać powinno trzech sędziów, a nie jeden. (więcej)

Po zaciągnięciu niewielkiej pożyczki można dziś stracić mieszkanie. W odpowiedzi na wystąpienie RPO Krajowa Rada Notarialna opowiada się za zakazem pożyczek, zabezpieczanych nieruchomością o znacznie wyższej wartości niż one. (więcej)

Osoby, które chcą się leczyć medyczną marihuaną, mogą mieć zamkniętą drogę do takiej terapii, ponieważ tylko jeden tego typu lek jest dopuszczony do sprzedaży w Polsce. Rzecznik zwrócił się w tej sprawie do ministra zdrowia. (więcej)

Prokuratura umorzyła śledztwo w sprawie naruszenia nietykalności kobiet, które protestowały na trasie Marszu Niepodległości w Warszawie 11 listopada 2017 r. - były one kopane i szarpane. Rzecznik wystąpił do prokuratury z prośbą o przesłanie kopii decyzji o umorzeniu, wraz z adnotacją co do jej ewentualnej prawomocności. (więcej)

Wrażliwe dane o zdrowiu autora skargi konstytucyjnej zostały ujawnione w wyroku przez Trybunał Konstytucyjny. Rzecznik zwrócił się w sprawie tego naruszenia do prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych. O opinię poprosił też dyrektor Biura Służby Prawnej Kancelarii TK. (więcej)

Policjanci nie zawsze wiedzą, że pociskami gumowymi nie wolno strzelać z odległości mniejszej niż 50 m, nie regulują tego też policyjne przepisy. Natomiast użycie tych pocisków z mniejszej odległości jest niebezpieczne dla zdrowia i życia ludzi. Rzecznik wystąpił w tej sprawie do Komendanta Głównego Policji. (więcej)

Ograniczenia w sprzedaży ziemi rolnej nie obejmują spraw egzekucyjnych sprzed wejścia w życie nowelizacji ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego – orzekł Sąd Najwyższy w odpowiedzi na pytanie prawne, do którego swój wniosek dołączył RPO. (więcej)

Od 1 października uczelnie będą musiały dożywotnio zatrudniać naukowców, którzy jednocześnie są sędziami Trybunału Konstytucyjnego, Sądu Najwyższego lub NSA. W wystąpieniu do ministra nauki i szkolnictwa wyższego RPO zauważył, że rozwiązanie takie narusza trzy konstytucyjne zasady. (więcej)

Od pół wieku na działce stoi słup linii energetycznej. Właściciele chcieli uzyskać za to zapłatę, ale przegrali sprawę w sądzie, który uznał, że jeszcze w latach 80. Skarb Państwa zasiedział prawo do słupa, które przejęła firma energetyczna. Rzecznik przyłączył się do postępowania w Trybunale Konstytucyjnym w sprawie skargi konstytucyjnej właścicieli działki. (więcej)

Członek „Solidarności” nie może należeć do innego związku zawodowego, poza NSZZ Rolników Indywidualnych „S”. W wystąpieniu do przewodniczącego Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” rzecznik przedstawił swoje wątpliwości wobec takiego zapisu w statucie związku. (więcej)

Dzieci, osoby z niepełnosprawnościami czy obłożnie chore mogą wylądować na bruku, o ile mieszkały razem z członkiem rodziny, który stracił prawo własności do mieszkania za długi. Sprawa trafiła z resortu sprawiedliwości do infrastruktury, dlatego RPO przekazał całą dokumentację problemu do tego ministerstwa, z nadzieją na jego rozwiązanie. (więcej)

Ludzie skarżą się RPO, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych dokonuje zbyt wysokich potrąceń świadczeń emerytalnych i rentowych w postępowaniach o tzw. upadłość konsumencką. Według Rzecznika nie tylko narusza to prawa obywatelskie upadłego, ale przedłuża też postępowania upadłościowe, dlatego zwrócił się w sprawie tych nieprawidłowości do Prezesa ZUS. (więcej)

W 2015 r. Pan Jan opublikował w internecie film pt.  „Polacy witają uchodźców!”, na którym z innymi osobami wykonuje hymn ze zmienionymi przez siebie słowami. Został prawomocnie ukarany przez sąd grzywną za wykroczenie naruszające przepisy o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej. Rzecznik złożył kasację do Sądu Najwyższego z wnioskiem o uniewinnienie pana Jana. (więcej)

Właściciel nieruchomości będzie zawiadamiany o wpisie do rejestru zabytków. Przewiduje to projekt rozporządzenia Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, które ma być wydane w czwartym kwartale 2018 r. To odpowiedź resortu na wystąpienie RPO, który  od lat upomina się o prawa właścicieli obiektów włączanych do ewidencji zabytków. (więcej)

Kandydaci na słuchaczy Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury muszą dziś mieć mniej niż 35 lat (na aplikację sędziowską i prokuratorską) oraz 40 lat (aplikacja sędziowska i prokuratorska uzupełniająca). Może to naruszać zasady równego traktowania i niedyskryminacji wyrażone w art. 32 Konstytucji RP oraz w prawie europejskim – podkreśla Rzecznik w wystąpieniu do Ministra Sprawiedliwości. (więcej)

Ludzie mają kłopoty z wchodzeniem do budynków sądów. Przy wejściu żąda się od nich sądowego wezwania lub wykazania "potrzeby wejścia". Przyczyną takich naruszeń zasady jawności rozpraw są regulaminy wydawane przez prezesów i dyrektorów sądów. RPO wystąpił do Ministra Sprawiedliwości, podkreślając, że ewentualną podstawą ograniczenia wejścia do sądów może być tylko ustawa. (więcej)

Dziennikarze muszą występować do Sądu Okręgowego w Krakowie o przyznanie rocznej akredytacji - aby móc wejść do budynku z kamerą, aparatem fotograficznym, mikrofonem lub dyktafonem. Takie zarządzenie Rzecznik Praw Obywatelskich uznaje za pozbawione podstaw prawnych i w wystąpieniu do prezeski i dyrektora sądu żąda jego uchylenia. (więcej)

Trzeba poprawić organizację lekcji religii mniejszościowych i etyki, tak by rodzice wiedzieli, że takie lekcje są możliwe. W wystąpieniu do minister edukacji narodowej Anny Zalewskiej Rzecznik ponownie zwrócił uwagę na ten problem. (więcej)

Kobieta straciła 75 tys. zł wskutek sfałszowanej umowy pożyczki. Pieniądze zajął komornik po wyroku sądu cywilnego z pozwu firmy windykacyjnej. Pięć lat potem mężczyznę, z którą kobieta miała rzekomo zawrzeć umowę pożyczki, prawomocnie skazano za jej sfałszowanie. Rzecznik wniósł do sądu, który wydał nakaz zapłaty, aby wznowił postępowanie, oddalił pozew firmy windykacyjnej i orzekł zwrot pieniędzy kobiecie. (więcej)

Obywatel dostał 200 zł grzywny za to, że w samochodzie uruchomił pilotem bramę domu, która uderzyła inny samochód. Sąd w trybie nakazowym uznał to za wykroczenie polegające na niezachowaniu należytej ostrożności podczas prowadzenia pojazdu. Nie zbadał jednak, czy ten czyn miał związek z prowadzeniem auta. Dlatego RPO wniósł kasację, którą Sąd Najwyższy uwzględnił. (więcej)

Gdy apelację wniesiono jedynie na korzyść oskarżonego, sąd odwoławczy nie może nawet ryzykować pogorszenia jego sytuacji. Dlatego, w wyniku kasacji RPO Sąd Najwyższy uchylił wyrok jednego z sądów okręgowych, który wydłużając zakres czasu popełnienia przestępstwa poza okres ustalony przez sąd rejonowy mógł spowodować pogorszenie sytuacji oskarżonego. (więcej)

W 1960 r. mieszkańcy Zielonej Góry sprzeciwili się eksmisji parafii Św. Jadwigi z Domu Katolickiego. Milicja użyła siły, a ludzie bronili się. W ramach represji skazano setki osób. Sąd Najwyższy na skutek kasacji RPO uniewinnił obywatela skazanego jako osoba nieletnia za udział w tzw. wydarzeniach zielonogórskich. (więcej)

Osoby z niepełnosprawnością mowy skarżą się na odmowy udziału w teleturniejach w Telewizji Polskiej. Tymczasem elementem misji publicznej TVP powinny być działania na rzecz pełnego włączania osób z niepełnosprawnościami w życie społeczne. O wyjaśnienia w tej sprawie zastępczyni RPO ds. równego traktowania Sylwia Spurek zwróciła się do dyrektora TVP2 Marcina Wolskiego. (więcej)

Rzecznik Praw Obywatelskich podjął z urzędu sprawę niewyświetlania filmu „Kler” w Ostrołęce. O fakcie tym poinformowały media: Taką decyzję podjęły władze miasta, które mają wpływ na repertuar wyświetlany w kinie prowadzonym przez lokalny ośrodek kultury. (więcej)

Rada Warszawy uchwaliła, że „uciążliwego pasażera” z komunikacji miejskiej można usuwać bez uwzględniania „zasad współżycia społecznego”. RPO zaskarżył te przepisy, bo pozwalają usuwać z pojazdów np. osoby starsze lub dzieci. Wojewódzki Sąd Administracyjny uznał skargę RPO, ale Rada Warszawy odwołała się do Naczelnego Sądu Administracyjnego. Rzecznik wniósł o oddalenie skargi kasacyjnej. (więcej)

Gdańsk przyznał ulgi na przejazd komunikacją miejską emerytom, ale tylko jeśli już skończyli 55 lat (kobiety) i 60 lat (mężczyźni). RPO uznał, że narusza to konstytucyjną zasadę równego traktowania i zaskarżył uchwałę rady miasta do sądu administracyjnego. WSA przyznał rację Rzecznikowi i stwierdził nieważność  uchwały Rady Miasta Gdańska. (więcej)

Właściciele hoteli i ośrodków wczasowych kupionych od Funduszu Wczasów Pracowniczych mogą stracić swą własność . Ustawa z 2015 r. o FWP wywłaszczyła ich i uniemożliwiła praktycznie dochodzenie ich praw. W czerwcu 2018 r. RPO apelował do premiera o systemowe rozwiązanie problemu, ale nie dostał odpowiedzi. Tymczasem na podstawie przepisów ustawy wszczynane są już postępowania sądowe, dlatego Adam Bodnar ponowił wystąpienie do premiera. (więcej)

Autor informacji: Katarzyna Kaleta-Sennik
Data publikacji:
Osoba udostępniająca: Katarzyna Kaleta-Sennik
Data:
Operator: Katarzyna Kaleta-Sennik