Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Rzecznik w wystąpieniu do Ministra Sprawiedliwości zwrócił uwagę na anachroniczny system doręczeń dokumentacji sądowej, który nie wykorzystuje możliwości, jakie daje współczesny rozwój technologii.

W polskim procesie karnym przekazywanie pism procesowych za pośrednictwem telefaksu lub poczty elektronicznej jest zupełnie niewykorzystywane. Drogę ku tego typu doręczeniom otwiera art.. 132 § 3 k.p.k., zgodnie z którym pismo może być doręczone również za pomocą faksu lub poczty elektronicznej. W tym kontekście zaskakujące może się wydawać obowiązywanie regulacji przewidzianej w art. 138 k.p.k., zgodnie z którym jeśli strony procesu przebywają za granicą i nie wskazały adresu zastępczego w kraju, obowiązuje tzw. doręczenie fikcyjne. Korespondencja procesowa załączana jest do akt sprawy i traktowana jako doręczona. W dobie zaawansowanego rozwoju technologicznego, pozostawienie korespondencji w aktach sprawy na mocy doręczenia fikcyjnego jest rozwiązaniem anachronicznym i nieadekwatnym do panujących realiów społecznych.

Osoby, które wyraziły zgodę na otrzymywanie pism procesowych drogą elektroniczną, z uwagi na brak przeszkód prawnych, powinny mieć taką możliwość i w ich wypadku nie powinno stosować się zasady tzw. doręczeń fikcyjnych. Tymczasem w sądach i prokuraturach ze względu na brak bezpośredniego potwierdzenia otrzymania korespondencji korzystanie z poczty elektronicznej przy pismach procesowych traktowane jest pomocniczo. Rzecznik wskazuje, że w przypadku gdy znane są dane do korespondencji elektronicznej, powinna obowiązywać zwykła forma doręczenia.  W ocenie Rzecznika niepokój  budzi też fakt, że nie ma obowiązku pouczenia osoby przebywającej za granicą o treści art. 138 k.p.k. i konieczności wskazania adresata do doręczeń w kraju. Przemilczenie tej informacji stanowi naruszenie podstawowych praw uczestników postępowania karnego.

W związku z tym Rzecznik zwrócił się do Ministra Sprawiedliwości z prośbą o podjęcie działań zmierzających do dostosowania procedury karnej do obecnego poziomu rozwoju technologiczno-społecznego.