Wystąpienie do Sekretarza Stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych oraz Podsekretarza Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości w sprawie problemów związanych z prowadzonymi w Polsce postępowaniami ekstradycyjnymi z dnia 2021-06-22.
Wystąpienie do Sekretarza Stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych oraz Podsekretarza Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości w sprawie problemów związanych z prowadzonymi w Polsce postępowaniami ekstradycyjnymi.
W kręgu stałego zainteresowania Rzecznika Praw Obywatelskich pozostaje zagadnienie ekstradycji jako instytucji prawnej niosącej poważne konsekwencje w sferze wolności i praw człowieka i obywatela.
W następstwie badania wpływających do Biura RPO wniosków, ujawnił się problem niedostatecznego informowania opinii publicznej, a nawet braku wiarygodnych i rzetelnych informacji na temat liczby prowadzonych w Polsce postępowań ekstradycyjnych pozwoliła na wysnucie wniosku o rzetelnym realizowaniu przez Ministerstwo Sprawiedliwości obowiązków z zakresu szeroko pojmowanej statystyki publicznej. Pozytywne opinie wyrazić można także o innej inicjatywie Ministerstwa - Informatorze Statystycznym Wymiaru Sprawiedliwości (ISWS). Niemniej jednak, odnotować można pewnie niedoskonałości w kontekście popularyzowania danych innych od statystycznych, a traktujących o orzecznictwie sądów powszechnych. Nie ulega bowiem wątpliwości, że wartość edukacyjna rzetelnej informacji o prowadzonych postępowaniach sądowych w pewnych kategoriach spraw - w tym tzw. ekstradycyjnych, zważywszy na zazwyczaj rozważany przy orzekaniu problem przestrzegania w państwie wzywającym praw człowieka sensu largo, jest nie do przecenienia.
Powyższe spostrzeżenie czyni zasadnym skierowania do resortu sprawiedliwości pytania o możliwość podjęcia prac ukierunkowanych na zmodernizowanie już istniejącego narzędzia upowszechniającego wiedzę o wydanych orzeczeniach, jakim jest ogólnopolski portal orzeczeń sądów powszechnych - https://orzeczenia.ms.gov.pl/. Mankamentem portalu, zaobserwowanym na przestrzeni lat, jest jego niepełność i nieaktualność, polegająca na niezamieszczaniu wszystkich orzeczeń lub opóźnionym zamieszczaniu wydanych i prawomocnych orzeczeń.
Zdaniem Rzecznika, zasadnym byłoby rozważenie zmiany opisanego stanu rzeczy poprzez zadekretowanie obowiązku terminowego zamieszczania w ww. portalu orzeczeń sądów powszechnych w konkretnie określonych kategoriach spraw, np. w przedmiocie wyrażenia zgody na ekstradycję.
Zważywszy zatem na przedstawione racje i mając zatem na celu podniesienie świadomości prawnej obywateli o prowadzonych postępowaniach, Rzecznik zwrócił się do przedstawiciela resortu sprawiedliwości z prośbą o podjęcie działań zmierzających do uwzględnienia powyższego postulatu usprawnienia już funkcjonujących rozwiązań.
W wystąpieniu do Sekretarza Stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych Rzecznik zasygnalizował natomiast problem zapewnień dyplomatycznych (diplomatic assurance) składanych przez państwa obce w toku postępowań ekstradycyjnych wszczętych z ich wniosku.
W tym stanie rzeczy Rzecznik uznał za zasadne zwrócenie się z zapytaniem: czy i na jaką skalę Ministerstwo Spraw Zagranicznych jest odbiorcą i wystawcą not dyplomatycznych, aide memoire, MoU lub innych oficjalnych oświadczeń z lub do państw trzecich, których przedmiotem jest przestrzeganie zakazu tortur, nieludzkiego, poniżającego traktowania, czy w ogólności - przestrzegania praw człowieka w złożonych, w związku z procedurą ekstradycyjną lub inną mającą za cel wydanie osoby przebywającej w Polsce do państwa obcego lub wydanie do Polski z państwa obcego oraz czy istnieje mechanizm weryfikacji przestrzegania przyjętych przez polskie służby dyplomatyczne tego typu zapewnień państwa obcego.
Rzecznik zwrócił się do Ministra z prośbą o analizę wskazanej w niniejszym piśmie problematyki i poinformowanie o jej wynikach.