Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich



Wystąpienie do Marszałek Sejmu i Marszałka Senatu RP w sprawie ograniczenia czasu liczenia głosów w obwodach zagranicznych z dnia 2023-04-12.

Adresat:
Marszałek Senatu RP
Sygnatura:
VII.602.6.2023
Data sprawy:
2023-04-12
Rodzaj sprawy:
opinie, stanowiska Rzecznika (OS)
Nazwa zepołu:
Zespół Prawa Konstytucyjnego, Międzynarodowego i Europejskiego
Wynik sprawy:
Opis sprawy:

Wystąpienie do Marszałek Sejmu i Marszałka Senatu RP w sprawie ograniczenia czasu liczenia głosów w obwodach zagranicznych.

W związku z licznymi zastrzeżeniami podnoszonymi w ostatnim czasie w debacie publicznej Rzecznik Praw Obywatelskich zwrócił się do Marszałków Sejmu i Senatu z prośbą o poddanie pod rozwagę konieczności zainicjowania postępowania legislacyjnego dotyczącego treści art. 230 § 2 ustawy - Kodeks wyborczy (dalej jako: "Kodeks wyborczy" albo "KW") w celu usunięcia ograniczenia czasowego liczenia głosów w zagranicznych obwodach głosowania.

Zgodnie z obowiązującym art. 230 § 2 KW, jeżeli właściwa okręgowa komisja wyborcza nie uzyska wyników głosowania w obwodach głosowania za granicą albo na polskich statkach morskich w ciągu 24 godzin od zakończenia głosowania, o którym mowa w art. 39 § 6 KW, głosowanie w tych obwodach uważa się za niebyłe. Fakt ten odnotowuje się w protokole wyników głosowania w okręgu wyborczym, z wymienieniem obwodów głosowania oraz ewentualnych przyczyn nieuzyskania z tych obwodów wyników głosowania.

Art. 230 § 2 KW we wskazanym powyżej brzmieniu budzi zasadnicze wątpliwości z punktu widzenia zgodności z art. 62 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji. Przepis ten bowiem przewiduje, że ważny głos oddany w głosowaniu przez osobę posiadającą pełnię praw wyborczych może zostać uznany za niebyły tylko z tego powodu, że utworzona na potrzeby wyborów administracja wyborcza nie dotrzyma ustawowego terminu przekazania wyników głosowania do okręgowej komisji wyborczej. W tym więc przypadku prawo wyborcze obywatela polskiego zostaje zredukowane do możliwości oddania głosu, który z uwagi na niesprawne działanie aparatu wyborczego nie zostanie następnie policzony i nie będzie miał żadnego wpływu na ostateczny wynik wyborczy. W przypadku wyborców oddających głos za granicą ograniczenia tego prawa mogą także wynikać z obowiązujących przepisów prawnych danego państwa lub przepisów miejscowych, w szczególności biorąc pod uwagę fakt, że w niektórych państwach nadal obowiązują restrykcje związane z epidemią COVID-19. Ograniczenie to nie powinno bowiem naruszać istoty tego prawa, a także uzależniać ważności i skuteczności głosu od okoliczności, które nie są zależne od samego obywatela i wynikają z problemów ze sprawnością działania samej administracji wyborczej lub z ograniczeń wynikających z prawa obcego.

Rzecznik wyraził nadzieję, że omówione powyżej uwagi zostaną uwzględnione przez Sejm oraz, że owe wystąpienie zostanie przekazane przez Marszałka Senatu do odpowiedniej komisji senackiej.

 
Wystąpienie dołączone do tego dokumentu: