Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich



Skarga nadzwyczajna od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 2023-12-14.

Adresat:
Sąd Najwyższy
Sygnatura:
IV.7000.399.2019
Data sprawy:
2023-12-14
Rodzaj sprawy:
skarga nadzwyczajna do Sądu Najwyższego
Nazwa zepołu:
Zespół Prawa Cywilnego
Wynik sprawy:
Opis sprawy:

Skarga nadzwyczajna od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym.

Rzecznik Praw Obywatelskich, z uwagi na konieczność zapewnienia zgodności z zasadą demokratycznego państwa prawnego urzeczywistniającego zasady sprawiedliwości społecznej, wniósł skargę nadzwyczajną, zaskarżając nakaz zapłaty Sądu Rejonowego w P., wydany w postępowaniu upominawczym w dniu 10 marca 2008 r., w całości.

Na podstawie art. 89 § 1 pkt 2 u.s.n. orzeczeniu w zaskarżonym zakresie Rzecznik zarzucił rażące naruszenie prawa procesowego tj. art. 319 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie, mimo iż w razie przyjęcia spadku z dobrodziejstwem inwentarza, sąd jest zobowiązany z urzędu zastrzec pozwanemu prawo do powołania się w toku postępowania egzekucyjnego na ograniczenie odpowiedzialności.

Na podstawie art. 89 § 1 pkt 1 u.s.n. orzeczeniu w zaskarżonym zakresie RPO zarzucił naruszenie konstytucyjnego prawa do sądowej ochrony praw majątkowych, gwarantowanego przez art. 64 ust. 1 i 2 Konstytucji oraz konstytucyjnej zasady zaufania do państwa i prawa oraz zasady bezpieczeństwa prawnego, wywodzonych z art. 2 Konstytucji, z uwagi na wydanie orzeczenia, które nie zapewniło pozwanym właściwej ochrony przed rozszerzoną odpowiedzialnością za długi spadkowe - pomimo iż przyjęli oni spadek z dobrodziejstwem inwentarza - doprowadzając tym samym do swoistej pułapki, polegającej na umożliwieniu przeprowadzenia egzekucji z majątku spadkobierców ponad zakres ich odpowiedzialności ograniczonej przepisami prawa materialnego - w ten sposób instytucja przyjęcia spadku z dobrodziejstwem inwentarza okazała się dla pozwanych instytucją pozorną i iluzoryczną.

Jednocześnie Rzecznik wskazał, że uwzględnienie skargi jest konieczne dla zapewnienia zgodności z zasadą demokratycznego państwa prawnego urzeczywistniającego zasady sprawiedliwości społecznej, ponieważ zaskarżone orzeczenie narusza wywodzone z art. 2 Konstytucji zasady: zaufania do państwa i tworzonego oraz stosowanego przez nie prawa - poprzez nierespektowanie zarówno ustawowych gwarancji ochrony małoletnich przed nadmierną egzekucją, jak i prawomocnego orzeczenia sądu, z którego ochrona ta wynika, a także sprawiedliwości społecznej - aprobując oczywiście niesłuszne uprzywilejowanie wierzyciela kosztem małoletnich spadkobierców, którzy w świetle obowiązującego prawa korzystają ze szczególnej ochrony prawnej.

Mając na uwadze powyższe, w oparciu o dyspozycję art. 91 § 1 w zw. z art. 115 § 2 u.s.n. RPO wniósł o uwzględnienie niniejszej skargi nadzwyczajnej oraz orzeczenie co do istoty sprawy poprzez zmianę zaskarżonego orzeczenia w ten sposób, że Sąd Najwyższy zastrzega pozwanym prawo do powołania się w toku postępowania egzekucyjnego na ograniczenie odpowiedzialności do wartości ustalonego w wykazie inwentarza albo spisie inwentarza stanu czynnego spadku po zmarłym J. W., względnie o uchylenie zaskarżonego nakazu zapłaty w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w P.