Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich



Skarga nadzwyczajna od nakazu zapłaty wydanego w postępowaniu upominawczym przez Sąd Rejonowy z dnia 2024-03-21.

Adresat:
Sąd Najwyższy
Sygnatura:
IV.511.191.2023
Data sprawy:
2024-03-21
Rodzaj sprawy:
skarga nadzwyczajna do Sądu Najwyższego
Nazwa zepołu:
Zespół Prawa Cywilnego
Wynik sprawy:
Opis sprawy:

Skarga nadzwyczajna od nakazu zapłaty wydanego w postępowaniu upominawczym przez Sąd Rejonowy.

Rzecznik Praw Obywatelskich, z uwagi na konieczność zapewnienia zgodności z zasadą demokratycznego państwa prawnego urzeczywistniającego zasady sprawiedliwości społecznej, wniósł skargę nadzwyczajną, zaskarżając nakaz zapłaty wydany przez Sąd Rejonowy w J. G. z dnia 26 kwietnia 2002 r., w części zasądzającej odsetki umowne od kwoty głównej w wysokości 1% za każdy dzień od dnia 11 lutego 2002 r. do dnia zapłaty.

Na podstawie art. 89 § 1 pkt 2 u.s.n. zaskarżonemu orzeczeniu RPO zarzucił: rażące naruszenie prawa materialnego, tj. art. 3531 w zw. z art. 58 § 2 i § 3 ustawy - Kodeks cywilny (dalej jako: "k.c.") poprzez ich niewłaściwe zastosowanie i przyjęcie, że umowa zobowiązująca jedną ze stron do zapłaty odsetek w wysokości 1% w stosunku dziennym jest w całości ważna, podczas gdy zastrzeżenie odsetek w takiej wysokości powoduje przysporzenie nadmiernych i nieusprawiedliwionych zysków dla drugiej strony, rażąco naruszając zasady współżycia społecznego, co prowadzi do częściowej bezwzględnej nieważności umowy; rażące naruszenie art. 499 pkt 1 w zw. z art. 498 § 2 ustawy - Kodeks postępowania cywilnego (dalej jako: k.p.c.) przez ich nieuzasadnione niezastosowanie, co skutkowało wydaniem nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym, podczas gdy już z treści żądania pozwu, w sposób oczywisty wynikało, że roszczenie skierowane wobec pozwanych w zakresie żądania zapłaty odsetek umownych było oczywiście bezzasadne, albowiem umowę w tej części należało uznać za bezwzględnie nieważną na zasadzie art. 3531 w zw. z art. 58 § 2 i § 3 k.c., jako rażąco naruszającą zasady współżycia społecznego, a w konsekwencji sprawa powinna zostać skierowana na rozprawę.

Ponadto na podstawie art. 89 § 1 pkt 1 u.s.n. zaskarżonemu nakazowi zapłaty Rzecznik zarzucił naruszenie zasad i praw określonych w Konstytucji, tj. zasady sprawiedliwości społecznej, zasady zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa, bezpieczeństwa prawnego oraz zakazu tworzenia uprawnień pozornych, wywodzonych z art. 2 Konstytucji, z uwagi na zasądzenie rażąco wygórowanych odsetek umownych, przysparzających jednej ze stron umowy nadmiernych i nieusprawiedliwionych zysków, co w istocie doprowadziło do tego, że ustawowy zakaz zawierania umów sprzecznych z zasadami współżycia społecznego stał się dla pozwanych instytucją pozorną i iluzoryczną; praw majątkowych chronionych w art. 64 ust. 1 i 2 Konstytucji, gdyż zaskarżone rozstrzygnięcie doprowadziło do powstania długu w nieuzasadnionej wysokości, podlegającego egzekucji przy pomocy środków przymusu sankcjonowanych przez Państwo, dotkliwie ingerującej w prawa majątkowe pozwanych;

Wniesienie skargi nadzwyczajnej w niniejszej sprawie jest konieczne dla zapewnienia zgodności z zasadą demokratycznego państwa prawnego urzeczywistniającego zasady sprawiedliwości społecznej (art. 89 § 1 in principio u.s.n.), ponieważ sprzeczne z tą zasadą jest wydawanie i funkcjonowanie w obrocie prawnym orzeczeń w oczywisty sposób niezapewniających prawnej ochrony gwarantowanym przez Konstytucję prawom majątkowym obywateli, a nadto rażąco uchybiających zasadom sprawiedliwości społecznej. W praworządnym państwie wymiar sprawiedliwości nie może sankcjonować zastrzegania oczywiście niewspółmiernych korzyści (rażąco nieuzasadnionych przywilejów) kosztem drugiej strony stosunku prawnego, ani też aprobować pułapek spirali zadłużenia, z którego praktycznie nie można się uwolnić.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 115 § 2 w zw. z art. 91 § 1 u.s.n. RPO wniósł o uchylenie ww. nakazu zapłaty wydanego przez Sąd Rejonowy w J. G. z dnia 26 kwietnia 2002 r., w zaskarżonej części oraz przekazanie sprawy w tej części do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w J. G.