1. w sprawie wykorzystania nieruchomości na prace górnicze z dnia 2006-04-28.
1. w sprawie wykorzystania nieruchomości na prace górnicze.
W opinii Rzecznika obowiązująca regulacja prawna pozyskiwania kopalin nie gwarantuje w dostateczny sposób poszanowania prawa własności obywateli. Przede wszystkim nie jest jednoznacznie wyznaczony zakres przestrzenny prawa własności przysługującego do kopalin. Prawa przysługujące właścicielowi gruntu oraz prawo własności kopalin należących do Skarbu Państwa nie są precyzyjnie oddzielone. Kolejnym problemem jest możliwość dostępu do kopalin stanowiących własności Skarbu Państwa. Art. 88 ustawy - Prawo geologiczne i górnicze tworzy środek prawny w postaci możliwości zajęcia nieruchomości niezbędnej do wydobywania kopalin. Jest to roszczenie o charakterze cywilnoprawnym, z którego korzysta przedsiębiorca dysponujący prawem tzw. użytkowania górniczego. Zajęcie nieruchomości powinno odbywać się w trybie administracyjnym, właściwym dla realizacji interesu publicznego, a nie w postępowaniu sądowym, w którym rozstrzygane są spory cywilnoprawne. Cel publiczny w zakresie wydobycia kopalin jest obecnie określony zbyt szeroko. Nie sposób zakładać, że w każdej sytuacji pozyskanie którejkolwiek z kopalin określonej w art. 5 ustawy Prawo geologiczne i górnicze (np. kamienie szlachetne i ozdobne) następuje w interesie ogólnonarodowym, a zatem, że ingerencja w sferę praw właściciela nieruchomości jest zawsze nieunikniona. Konieczne jest stworzenie ustawowego katalogu surowców strategicznych, który nie jest tożsamy z katalogiem kopalin przewidzianym przez art. 5 ustawy Prawo geologiczne i górnicze. Rzecznik postuluje, aby ingerencja w prawo własności obywateli, bez ich zgody, mogła nastąpić wyłącznie w imię interesu publicznego, w trybie właściwym dla realizacji takiego interesu.