Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Rzecznik Praw Obywatelskich otrzymał odpowiedź Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 17 czerwca 2016 roku w sprawie realizacji Strategii działań nakierowanych na przeciwdziałanie naruszeniom praw człowieka przez funkcjonariuszy Policji.

Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji wskazał, że od dnia przyjęcia Strategii jest ona wdrażana, ale proces ten potrwa do końca 2017 roku.

• W II połowie 2015 roku zrealizowano projekt badawczy dotyczący problemu agresji w Policji, który miał stanowić merytoryczne wsparcie rozwiązań przeciwdziałających przypadkom stosowania przemocy przez funkcjonariuszy Policji. Celem badania było uzyskanie wiedzy o skali zjawiska, jego charakterystyce, przyczynach, a także określenie grup ryzyka, tj. grup funkcjonariuszy, u których poziom agresji jest największy, jak również opracowanie narzędzia służącego do oceny podatności funkcjonariuszy na agresywne zachowania.
• Na zaawansowanym etapie są również prace w sprawie efektywnego prowadzenia postępowań dyscyplinarnych przeciwko funkcjonariuszom Policji w sprawach o naruszenia praw człowieka:
• Powstała baza wiedzy z zakresu postępowań dyscyplinarnych dotyczących przypadków łamania praw człowieka -  baza ma być pomocą dla policyjnych rzeczników dyscyplinarnych
• Robione są statystyk postępowań dyscyplinarnych w sprawach o naruszenie praw człowieka przez policjantów;
• Zainicjowano współpracę z Prokuraturą Generalną (obecnie Prokuraturą Krajową) w zakresie równoległego prowadzenia postępowań karnych i dyscyplinarnych w sprawach o przestępstwa związane z pozbawieniem życia oraz z nieludzkim bądź poniżającym traktowaniem tub karaniem, których sprawcami są funkcjonariusze Policji;
• Zaczęły się specjalistyczne szkolenia dla policyjnych rzeczników dyscyplinarnych w zakresie kwalifikowania przewinień dyscyplinarnych w sprawach o naruszenia praw człowieka;
• Analizowany jest mechanizm przekazywania informacji skargowych i pozaskargowych do Rzecznika Praw Obywatelskich oraz do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji.
• Ponadto Komendant Główny Policji polecił komendantom wojewódzkim Policji, Komendantowi Stołecznemu Policji, Komendantowi Centralnego Biura Śledczego Policji oraz komendantom szkół Policji, by w przypadku czynów stanowiących potencjalne naruszenie praw człowieka i zarazem mogących stanowić przedmiot postępowania dyscyplinarnego, każdorazowo wnikliwie analizowano informacje pod kątem ewentualnego wyłączenia właściwego przełożonego dyscyplinarnego i rzecznika dyscyplinarnego, a następnie przekazywano wyniki ww. analizy wyższemu przełożonemu.
• W ramach budowania środowiska sprzyjającego profesjonalnemu wykonywaniu zadań przeprowadzono analizę możliwości wzmocnienia organizacyjnego pełnomocników do spraw ochrony praw człowieka w Policji. Wyniki zostały przekazane do Komendy Głównej Policji.
• Powstała również mapa policyjnych obiektów strzeleckich, w której wskazane zostały kluczowe obszary wymagające udoskonalenia w zakresie dostępu do wyszkolenia strzeleckiego.

Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji przejrzał też  przepisy i praktyki w zakresie testów sprawności fizycznej, a także wystąpił do Komendanta — Rektora Wyższej Szkoły Policji w Szczytnie (który sprawuje nadzór nad zespołem prowadzącym prace nad nowym modelem tężców sprawności fizycznej), o przeanalizowanie propozycji rozszerzenia rocznego testu sprawności fizycznej o ćwiczenie z zakresu taktyki i technik interwencji.

W ramach rozpowszechniania standardów ochrony praw człowieka opracowanych przez organizacje międzynarodowe, przetłumaczono na język polski na potrzeby Policji kilka publikacji wydanych przez Radę Europy.

W tym kontekście warto również wskazać na istniejące już rozwiązania dotyczące przeciwdziałania przekraczaniu uprawnień przez funkcjonariuszy Policji. Wśród regulacji szczególnie istotnych należy wymienić m.in.:

• uprawnienie policjantów do obserwowania i rejestrowania tego, co dzieje się w izbach wytrzeźwień, policyjnych izbach dziecka, pokojach przejściowych oraz tymczasowych pomieszczeniach przejściowych,
• obowiązek przeprowadzenia badania lekarskiego w sytuacji, gdy żąda tego osoba zatrzymana przez Policję lub gdy posiada ona widoczne obrażenia ciała,
• obowiązek powiadomienia właściwego przełożonego lub osoby pełniącej służbę dyżurną, jeśli w wyniku użycia lub wykorzystania środków przymusu bezpośredniego nastąpiło zranienie lub inne widoczne objawy zagrożenia życia lub zdrowia albo śmierć. Obowiązek. powiadomienia istnieje również w przypadku zranienia lub śmierci zwierzęcia, a także zniszczenia mienia. Obowiązek ten dotyczy także każdego przypadku użycia lub wykorzystania broni palnej,
• obowiązek powiadomienia właściwego miejscowo prokuratora o zdarzeniu skutkowym z udziałem policjanta, umieszczonego w policyjnej izbie dziecka, sędziego rodzinnego sprawującego nadzór nad tą placówką,
• obowiązek powiadomienia określonych organów o przypadku skutkowego użycia lub wykorzystania środków przymusu bezpośredniego przez pododdział zwarty.