Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Rzecznik Praw Obywatelskich zgłosił udział w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym dotyczącym pytania prawnego Sądu Rejonowego w Głubczycach. Wątpliwości Sądu wzbudziła możliwość jednoczesnego zastosowania - wobec tej samej osoby i za ten sam czyn - odpowiedzialności karnej określonej w art. 271 § 1 Kodeksu karnego oraz nałożenie kary pieniężnej przewidzianej w art. 92a ust. 1 ustawy o transporcie drogowym.  

Chodziło o sytuację, w której przewoźnik poświadczył nieprawdę, stwierdzając w swoich dokumentach, że zatrudniony przez niego kierowca przebywał na urlopie wypoczynkowym od 27 września do 14 października 2014 r. Wobec przewoźnika wszczęto postępowanie administracyjne, w wyniku którego Wojewódzki Inspektor Transportu Drogowego nałożył na niego karę 8 tys. zł. Sąd poprosił Trybunał o stwierdzenie, czy w tym przypadku pociągnięcie przewoźnika do odpowiedzialności karnej za poświadczenie nieprawdy jest zgodne z Konstytucją i zawartymi przez Polskę umowami międzynarodowymi.

Przedstawiając swoje stanowisko Rzecznik Praw Obywatelskich uznał, że w tej sprawie istotnie dochodzi do podwójnego karania za ten sam czyn, co godzi w zasadę ne bis in idem wywodzącą się z art. 14 ust. 7 Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych oraz z art. 4 ust. 1 Protokołu nr 7 do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, a także z art. 2 Konstytucji RP. W swoim stanowisku Rzecznik wskazał również na konieczność doprecyzowania pytania prawnego sądu w zakresie zaskarżenia, wskazując, że chodzi o nie tylko o art. 92a ust. 1 ustawy o transporcie drogowym, ale także o art. 92a ust. 6 i ust. 7 tejże ustawy w  związku  z pkt 3.9 jej załącznika nr 3.

W tej sprawie swoje stanowisko przedstawił również Prokurator Generalny. W jego opinii, zastosowanie zarówno kary pieniężnej jak i pociągnięcie przewoźnika do odpowiedzialności karnej jest niezgodne z Konstytucją i wskazanymi umowami międzynarodowymi.

Dr Marta Kolendowska-Matejczuk, Zastępca Dyrektora Zespołu Prawa Karnego w Biurze RPO: 

Sprawa ta jest kolejną zawisłą przed Trybunałem Konstytucyjnym, w której problem koncentruje się wokół stosowania wobec tej samej osoby fizycznej, za ten sam czyn odpowiedzialności administracyjno – karnej i odpowiedzialności za przestępstwo. Zdaniem Rzecznika, jeśli zasadniczym celem administracyjnej kary pieniężnej jest funkcja represyjna, to stosowanie dodatkowo sankcji karnej, która spełnia te same cele i funkcje narusza zakaz podwójnego karania za ten sam czyn.