Biuletyn Informacji Publicznej RPO

RPO zaproponował, by do porządku prawnego wprowadzić dodatkowe przepisy o instytucji mediacji po wyroku. Bowiem generalne rozwiązania nie są stosowane w praktyce – od 2003 r. możliwość mediacji nie została wykorzystana w żadnym postępowaniu dotyczącym warunkowego przedterminowego zwolnienia skazanego z więzienia.

- Mediacja wpisuje się w formę sprawiedliwości naprawczej i pozwala zakończyć konflikt miedzy sprawcą a ofiarą.  Wyrok nie załatwia sprawy – bo rozwiązuje tylko problem konfliktu z prawem, a ofiarę zostawia z boku. Często jest tak, że ofiara spotyka sprawcę na wolności i nie rozumie, dlaczego wyszedł na wolność (nic nie wie o procesie resocjalizacji, o warunkach zwolnienia itd.) – mówił na posiedzeniu senackiej Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji zastępca RPO Krzysztof Olkowicz. - Nie mamy w prawie mechanizmu, by sprawca mógł zaproponować ofierze pojednanie w toku przygotowania do zwolnienia warunkowego. A to może właśnie zakończyć spór. Dzięki temu sąd może mieć dodatkowy argument przy ocenie sądu, czy możliwe jest warunkowe zwolnienie skazanego.

Jak podkreśliła dr Ewa Dawidziuk z biura RPO, obecne brzmienie przepisu art. 162 kkw powoduje tak wiele kontrowersji, jak go interpretować, że przepis nigdy dotąd nie był stosowany. W doktrynie Postulski, Lelental. Dąbkiewicz uważają, że ugoda zawarta w drodze mediacji, o czym mowa w art. 162 kkw, odnosi się do mediacji we wcześniejszych etapach postępowania. Z kolei Szymanowski, Rękas, Bieńkowska są zdania, że w związku z treścią art. 1 par. 2 kkw. należy stosować art. 23a kpk

Stąd inkorporowanie na grunt kodeksu karnego wykonawczego regulacji art. 23a kpk i szczegółowe określenie zasad prowadzenia mediacji w postępowaniu karnym wykonawczym, byłoby niezbędne, aby instytucja ta zaczęła działać.

Argumenty te nie zostały przyjęte. Przeciwko postulatowi RPO opowiedzialo się Ministerstwo Sprawiedliwości. Senatorowie uznali, że do pojednania sprawcy z ofiarą wystarczą obowiązujące przepisy – nie ma potrzeby dodawać kolejnych, a każdy rozsądny sąd, zdaniem Przewodniczącego komisji, może obecnie zastosować mediacje w postępowaniu wykonawczym.