Biuletyn Informacji Publicznej RPO

W „Kierunkowych założeniach nowej ordynacji podatkowej” z dnia 24 września 2015 r., przygotowanych przez Komisję Kodyfikacyjną Ogólnego Prawa Podatkowego, przedstawione zostały propozycje wprowadzenia do nowej Ordynacji podatkowej niewładczych form działania organów podatkowych, w szczególności mediacji. Rzecznik Praw Obywatelskich popiera przyjęcie tego rozwiązania. Wprowadzenie mediacji do postępowania podatkowego może przyczynić się do sprawnego załatwiania spraw podatkowych bez konieczności prowadzenia długotrwałego postępowania podatkowego, a często również i sądowoadministracyjnego.

Obecnie obowiązująca Ordynacja podatkowa nie stwarza prawnej możliwości załatwiania sporów między podatnikami a organami podatkowymi w drodze współpracy zmierzającej do rozwiązania zaistniałego sporu. Działalność administracji podatkowej oparta jest na władczych formach działania. Znaczne skomplikowanie i zawiłość przepisów prawa podatkowego determinuje potrzebę wprowadzenia praktycznych i efektywnych instrumentów rozstrzygania sporów pomiędzy podatnikami a organami podatkowymi za pomocą niewładczych form działania organów podatkowych.

Rzecznik wskazał ponadto, że instytucja postępowania mediacyjnego nie znalazła szerszego zastosowania w sądownictwie administracyjnym, co nie oznacza jednak, że sama instytucja mediacji nie jest potrzebna. W stosunku do ilości skarg wnoszonych do sądów administracyjnych liczba postępowań mediacyjnych w latach 2004-2013 wynosiła od 0,4% do 0,1%. W 2014 r. wszczęto zaledwie 10 postępowań mediacyjnych, zaś załatwiono w tym trybie jedynie 4 sprawy. Postępowania mediacyjne prowadzone były w dwóch zasadniczych grupach tj. prawa podatkowego oraz prawa celnego.